چرا ساختمانها به سمت سبز شدن میروند!؟
چرا معماران و برنامهریزان به سمت سبز شدن میروند؟ شرکت طراحی «آروپ» اخیرا مقالهای از مزایای ساختمانهای پوشیده با گیاه منتشر کرده. بعضی از این ساختمانها آنقدر سبز هستند که گویا متروکهاند و طبیعت آنها را بازپس گرفته. ناشران این مقاله پژوهشی پی بردهاند که مزایای چنین ساختمانهایی بسیار فراتر از جذب کربن دیاکسید و زیبایی است.
مهندسان این شرکت بررسیهای مختلفی در پنج شهر جهان شامل برلین، هنگ کنگ، ملبورن، لندن و لس آنجلس انجام دادند تا تاثیر فضای سبز بیشتر را در این شهرها ببینند.
اول از همه، آشکارترین مزیت آن است: گیاهان کربن دیاکسید را از هوا میگیرند و آن را تبدیل به اکسیژن میکنند. با انتقال درختان و بوتهها به ساختمانها میتوانیم مطمئن شویم که این فرایند ضروری همچنان ادامه دارد.
پوشش سبز و گیاهی میتواند آلایندههای هوا از جمله دوده و گرد و خاک را به اندازه قابل توجهی کاهش دهد. تحقیقات نشان داده که حتی یک گیاه روی میز شما میتواند کیفیت هوای درون خانهتان را بهتر کند.
گرچه آسمانخراشهای پوشیده با گیاه نمیتواند مشکل دود سطح شهر را حل کنند، اما پژوهش آروپ نشان داد که آلایندهها در هوای میان دو ساختمان پوشیده با گیاه تا ۲۰ درصد کاهش مییابد.
علاوه بر این، ساختمانهای سبز میتوانند با مسدود کردن «جزایر گرمایی شهر» شهرها را خنک کند. جزایر گرمایی شهری به یک منطقه شهری بزرگ گفته میشود که به دلیل فعالیتهای انسانی از مناطق اطرافش گرمتر است. در این شهرها، ساختمانها و جادهها در روزهای گرم حرارت ساطع میکنند.
آروپ شهرهایی را با نماهای سبز شبیهسازی کرد و پی برد که در شهرهای رو به رشدی مثل هنگ کنگ، ساختمانهای سبز میتوانند دما را تا ۱۰ درجه سلسیوس کاهش دهند.
آنها همچنین پی بردند که در اوج تابستان، سقفهایی که با گیاه پوشیده شدهاند، میتوانند همان دمای هوای اطراف را حفظ کنند. اما دمای یک سقف بدون پوشش سبز میتواند تا ۵۰ درجه سلسیوس برسد.
حالا که سیاره ما گرمتر و گرمتر میشود، میتوانیم از پوششهای گیاهی استفاده کنیم تا تاثیرات آن را کاهش دهیم. به لطف سایههای ناشی از پوششهای گیاهی، دمای فضاهای داخلی اغلب کاهش مییابد، و اگر این نماها به روش درست طراحی شوند، آلودگی صوتی هم جذب میشود.
یکی دیگر از تاثیرات مثبت که بلافاصله آشکار نمیشود، زهکشی بهتر است. وقتی گیاهان و بوتهها آب باران را جذب کنند، مدتی طول میکشد تا آب از آسمان به زمین برسد. در نتیجه تاثیرات مخرب سیل ناگهانی چندان شدید نمیشود.
این پژوهش به مزایای دیگری اشاره کرده که بررسی آنها سخت است؛ مثلا کارکنان اداره حال بهتری میتوانند داشته باشند و از طبیعت بیشتر و هوای پاکتر لذت میبرند. علاوه بر این، زیستبوم شهری هم متنوعتر میشود و حشرات و گیاهان میتوانند رشد کنند.
نکته خوب این است که این نماهای سبز را میتوانیم در ساختمانهای موجود هم قرار دهیم. طبق مقاله این محققان، پنلهای خورشیدی و سیستمهای کشاورزی عمودی را هم میتوان به راحتی اضافه کرد.
با چند لایه حیات سبز و پوشش گیاهی بیشتر، میتوانیم شهرهایی سازگارتر با محیط زیست، تمیزتر، آرامتر، امنتر، خنکتر و خوشایندتر بسازیم.
نمای بیرونی ساختمان های مدرن
نمای ساختمان مثل جعبه کادو میماند درست اولین نمایی که از یک چیز مهم دیده میشود. نمای بیرونی ساختمان ویلایی و یا آپارتمانی شما سبک طراحی داخلی خانه را نشان می دهد، در صنعت طراحی دکوراسیون داخلی و بیرونی امروزه با تنوع و گستردگی هرچه تمام تر طراحی و اجرا می شود. استفاده از سبکهای مختلف در بخشبندی و دیواید کردن اجزای داخلی و به همان جدیت و دقت در نمای بیرونی ساختمان موجب خلق ایدههای خارقالعاده در این زمینه شده است.
اگر دقت کرده باشید امروزه برای طراحی نمای بیرونی از ترکیب دو یا چند نوع رنگ و طرح و مصالح استفاده میشود. طرحهای افقی و عمودی به صورت منظم و یا بینظم نوعی زیبایی در این بخش ایجاد میکند. با تمام این نکات و بهره از ایدههایی که میبینید یک طراحی نمای بیرونی ساختمان ویلایی و آپارتمانی شیک خواهید داشت .
نمای ساختمان می تواند فرهنگ یک جامعه را تحت تاثیر قرار دهد
نمای ساختمانی واژه ای است که هر شنونده ای تصویر خاصی از آن در ذهن خود دارد. در گذشته نیز از نما با عنوان “آمود” یاد می شده است که به معنای آرایشی است که پس از پایان کار ساختمان به آن افزوده می شده است؛ مانند نماسازی های سنگی و اجری و … .
نقش نما در ساختمان صرفه نظر از پوسته خارجی بنا، در ابتدا به محافظت انسانها در مقابل تهدیدهای بیرونی(عوامل جوی، حشرات موذی و …) بوده است.علاوه بر این نما ارتباط بین فضای درون و برون، خصوصی و عمومی، خلوت و شلوغی (ازدهام) می باشد و همانطور که لباس و پوشش هر فردی معرف هویت و شخصیت فرد می باشد، نمای یک ساختمان نیز می تواند معرف هویت یک بنای معماری باشد.
نمای یک ساختمان علاوه بر همه ی نقش های مذکور، که انفرادی هستند و مختص هویت فردی بنا است، نما می تواند نقش “اجتماعی ” نیز داشته باشد. زیرا نمای یک ساخنمان در واقع جزئی از کل است و از آنجا که یک ساختمان جزئی از یک فضای شهری است، زیبایی و یا زشتی و ناهمگونی نما می تواند بر پوسته یک شهر اثر بگذارد و جامعه شناسی یک شهر را تحت تاثیر قرار دهد.
با مقدمه ی مطرح شده ، متوجه می شویم که نمای یک ساختمان، زبان گویای ساختمان است که می تواند زبان گویای یک شهر و جامعه آن باشد. بنابراین نما به طور شگفت انگیزی می تواند فرهنگ یک جامعه را مورد اثر قرار دهد.
امروزه به بنای ساختمانی به عنوان یک پوسته ی تجمل گرایانه بیشتر نگاه می شود تا معرف فرهنگ و هویت یک ساختمان ؛ آنچه امروزه به عنوان یک نمای ساختمانی در شهر دیده می شود اغلب نماهایی است که با عنوان ” نمای رومی” خوانده می شوند که با فرهنگ ایرانی تناقض بسیاری دارد؛ هر چند نماهای رومی صرفا متعلق به روم باستان نمی باشند و شاید در ایران باستان و در بناهای تخت جمشید نیز دیده می شوند، اما نباید فراموش کرد بناهای تخت جمشید اساسا با هویت تجمل گرایانه و کاربری جشن ها و فصلی می باشد و حال آنکه بنای مسکونی فضایی است برای هر لحظه ی زندگی یک خانواده ایرانی است با فرهنگ ایرانی؛ بنابراین چنین نمایی می باید مامن گرما و آرامش باشد تا نماینده باقی مانده تا نماینده روح تجدد گرایانه انسان.
علاوه بر این فراموش نکنیم در روح انسان، رنگ ها و تضاد رنگی بسیار مورد احترام است و نماهای رومی اغلب تک رنگ و دارای رنگ های سردی هستند که چشم ناظر را به دنبال خود نمی کشانند.نکته قابل تفکر دیگر در ارتباط با نماهای امروزی، سرعت اجرا و صرفه اقتصادی آن است که باعث می شود این نماهای سنگی به جای روش اصولی اسکوپ سنگ، با چسب سنگ چسبیده شوند و اکنون شاهد جای خالی بسیاری از سنگها بر جداره ی ساختمانهایی هستیم که کمتر از پنج سال از عمرشان بیشتر نمیگذرد.
ار آنچه گفته شد پی می بریم نمای یک ساختمان می تواند بسیار تاثیرگزار بر هویت یک جامعه باشد و آرامش روانی یک جامعه را تحت تاثیر قرار دهد بنابراین باید کنترل اصولی بر نوع و اجرای نماهای ساختمانی صورت گیرد تا هویت شهر را به خوبی بیان کند؛ همانطور که در معماری سنتی، نماهای سنتی هویت شهر ها به خوبی نمایان می ساختند.
نکات اجرایی مهم در نما کاری
نکات اجرایی مهم در نما کاری ساختمان برای پیشگیری از خطر سقوط نمااستفاده از ماسه شسته در دوغاب پشت سنگ.
۲) عدم استفاده از نخاله برای پر کردن فضای دوغاب پشت سنگ (پشت سنگ تماما باید با دوغاب سیمان پر شود.)
۳) خاک حاصل از برش سنگ در هنگام فرزکاری، از پشت سنگ کاملا شسته شود.
۴) هنگام سنگکاری در هوای سرد و شرایطی که امکان یخ زدن آب هست، عملیات سنگ کاری متوقف شود.
۵) به هیچ عنوان از سیمان خشک روی دوغاب برای بالا بردن سرعت کار استفاده نشود.
۶) تمام سنگهای گرانیت و مرمریت اسکوپ شوند و درمورد سنگ تراورتن در جایی که سنگ ها در هم قفل و بست نشده و پیوسته نیست و یک قطعه سنگ به صورت تکی اجرا می شود(مانند قاب دور پنجره ها) حتما از اسکوپ استفاده شود.
۷) دوغاب سفت شده ماسه سیمان پشت سنگ به مدت ۲-۳ روز آب پاشی شود.
۸) اگر پاشنه ستونهای برجسته نما روی زمین باشد می تواند تا ۱۰ سانت با اسکوپ و بدون رابیس کاری از عمده نما پیش آمد، ولی اگر ستونهای برجسته روی نما از نیمه نما (مثلا از طبقه یک به بالا) شروع می شود ، حتما احتیاج به زیر سازی با رابیس و اسکوپ دارند.
۹) برجسته کاریها (ستونها، سینه کفتری ها) حتما با رابیس کاری و اسکوپ کار شود. (تا پنج سانت با اسکوپ و از ده سانت با اسکوپ و رابیس کاری).
۱۰) اگر از سنگ تراورتن توری دار استفاده می کنید تمام قطعات سنگ مانند سنگ گرانیت باید اسکوپ شود (توری پشت سنگها را با چسب می چسبانند و چسب از نفوذ دوغاب به درون سنگ ممانعت می کند و چسبندگی حاصل نمی شود).
۱۱) سیم اسکوپ به طور سراسری در طول یک سنگ اجرا نشود و یک سنگ بلند را در چند نقطه سیم اسکوپ جدا گانه بزنید.
نمای جانبی ساختمانها احیا خواهد شد
به نقل از همشهری آنلاین بعد از رسیدن به ساختمان و ایستادن در مقابلش، نمای روبهرو و اصلی بنا قابل مشاهده است. اهمیت نمای جانبی در این است. به همین دلیل تابلوهای تبلیغاتی در دیواره جانبی ساختمانها نصب میشوند.
کمیته نمای ساختمان بعد از دوسالواندی از شروع فعالیتش در مورد نمای ساختمان قرار است آهسته آهسته و تدریجی به نکات و موارد با اهمیت دیگری هم در همین حوزه بپردازد. اهمیت طراحی نمای جانبی و رهانکردن آن از همین موارد است که بهتازگی در سمینارها و همایشهای تخصصی و آموزشی کمیتههای نما به آن اشاره میشود. طبق ضوابط تمامی جبهههای ساختمان که به فضای باز و خیابان تعریف میشود، باید مورد طراحی برای نما قرار گیرد و به گفته سهیلا صادقزاده، مدیرکل معماری و ساختمان شهرداری، اگر خلاف این باشد، پایانکار به ساختمان تعلق نخواهد گرفت. کمیتههای نما هم مدتی است این مسئله را به طراحان و سازندگان توصیه کرده و در مورد این طراحی پیشنهادهایی میدهند.
توجه معماری ایرانی- اسلامی به تمامی نماهای یک بنا
بعد از تأکید مقاممعظم رهبری به ساماندهی نما و منظر شهری و توجه به معماری ایرانی - اسلامی که منجر به شکلگیری کمیتههای نما در شهرداری تهران شد، برخی طراحان بهویژه متخصصان دانشگاهی با راهنمایی استادان کمیتهها سبک و سیاق طراحی ساختمانهایشان را به سمت معماری ایرانی - اسلامی بردند. آنچه تاکنون در بخش بیرونی و نمای ساختمان خودش را نشان داده، استفاده از مصالح بومی مانند آجر و همچنین نمادها و المانهایی از معماری ایرانی و اسلامی است که البته همچنان راه طولانی در پیش دارد. اما به گفته استادان معماری، نما و ارتباط آن با داخل هم از دیگر ویژگیهای این سبک معماری است که باید نگاه طراحان را بیشتر به آن جلب کرد. علی علایی، استاد معماری دانشگاه شهیدبهشتی معتقد است که در معماری زمانی به اصالت میرسیم که نما جزئی از ساختمان باشد. این از خصوصیات معماری ایرانی - اسلامی است.
در این سبک معماری هیچگاه نما بهعنوان عنصر الحاقی و صفحه نقاشی شده وجود ندارد. همچنین اهمیت نمای پشت و کنار ساختمان به اندازه نمای جلوی ساختمان است. وی به همشهری گفت: متأسفانه در بسیاری از ساختمانها، نهتنها ارتباط میان نمای روبهرو و کناری وجود ندارد بلکه نمای کناری نیز رهاشده و توجهی به آن نمیشود، در این موارد نمای روبهرو هر قدر هم زیبا باشد، مانند یک کاغذ دیواری و دوبعدی عمل میکند درحالیکه ساختمان یک عنصر سهبعدی است. اما در کنار برخی بیتوجهیها و بیسلیقگیها که به گفته متخصصان کمیتههای نما، بیشتر از سوی غیرمتخصصان در حوزه طراحی ساختمان رخ میدهد و نه دانشآموختگان دانشگاهی، تعداد دیگری از ساختمانها بهتازگی ارتباط خوبی میان نمای روبهرو و اصلی با نمای کناری برقرار کرده و آن را رها نکرده و از المانها و خطوطی از نمای اصلی به نمای مجاور کشیده و آن را امتداد دادهاند یا طراحی جداگانه و البته متناسب با نمای اصلی، در موردش انجام دادهاند. البته به گفته عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی، نمیتوان نمای مجاور تمامی ساختمانها را طراحی کرد شاید ساختمان همجوار چند سال بعد قصد ساخت داشته و نمای طراحیشده ساختمان اولی را بپوشاند اما با این حال این نمای مجاور نباید رها شده و لازم است با هزینهای مقرونبهصرفه به آن پرداخت. علایی میگوید استفاده از رنگهای خاکستری، سفید یا کرم برای چنین نمایی مطلوب است و میتوان با نقش و نگاری ساده، در عین انتقال آرامش آن را از صافی و یکنواختی هم خارج کرد، مهم آرامش روحی و روانی شهروندانی است که نظارهگر این نما هستند.
رونق مصالح بومآور در نمای ساختمانهای شهر
ضوابط و الزامات کمیتههای نما منجر به تحولاتی در حوزه طراحی ساختمانها شده است. اگر تا پیش از این سنگ و نمای رومی حرف اول را در میان نما و مصالح ساختمانهای تهران میزد، با گذشت 2سال از شروع بهکار کمیتههای نما، آجر و سبکهای ایرانی و اسلامی هم در زمره نماهای پایتخت قرار گرفته است. بررسیهای معاونت شهرسازی شهرداری نشان میدهد که سال گذشته از مجموع ساختمانهای احداث شده در تهران 32.55درصد آنها نمای ترکیبی سنگ و آجر داشته و در نمای 8.68درصد ساختمانها فقط آجر بهکار رفته است. این مسئله هم نشاندهنده تغییر ذائقه به سمت مصالح بومآور است و هم نشاندهنده ترویج معمای ایرانی چراکه با آجر، نمیتوان سبک رومی و کلاسیک را به اجرا درآورد.